Συνέπειες και επιδράσεις από τη χρήση κάνναβης και κοκαΐνης

Θεωρητικά ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού αντιμετωπίζει προβλήματα που οφείλονται στη χρήση ουσιών. Ωστόσο πολλά από τα άτομα αυτά δεν  γνωρίζουν εάν και κατά πόσον βλάπτει την υγεία τους η χρήση ουσιών. Ακόμη και άτομα που κάνουν ελάχιστη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών μπορεί να μην είναι βέβαια για τις συνέπειες της χρήσης. Οπότε είναι σημαντικό οι χρήστες και οι συγγενείς τους να είναι ενημερωμένοι όσον αφορά τις συνέπειες της χρήσης των ψυχοδραστικών ουσιών.      

Κάνναβη

Η ψυχοδραστική ουσία που περιέχεται στα προϊόντα κάνναβης είναι η ΤHC. Σε ορισμένες χώρες, οι καλλιεργητές κάνναβης έχουν αναπτύξει ποικιλίες με πολύ μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε THC  από όσο στο παρελθόν. Τα προϊόντα κάνναβης είναι οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες παράνομες ψυχοδραστικές ουσίες σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Μόλις προσφάτως δημοσιεύθηκαν επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία σχετικά με τους ενδεχόμενους κινδύνους από τη χρήση κάνναβης.

Εάν οι ασθενείς σας έχουν απορίες για την κάνναβη, μπορείτε να τους δώσετε τις παρακάτω πληροφορίες σχετικά με την ουσία αυτή και τη δράση της

• Η τακτική χρήση κάνναβης μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της βραχυχρόνιας μνήμης και της ικανότητας αφομοίωσης των γνώσεων.
• Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα λεκτικής έκφρασης, ανάγνωσης, μαθηματικών υπολογισμών και λογική σκέψης.
• Η κάνναβη αυξάνει το χρόνο απόκρισης κι αυτό εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους κατά την εκτέλεση πολύπλοκων πράξεων, όπως η οδήγηση.
• Η χρήση αλκοόλ σε συνδυασμό με κάνναβη επιτείνει τη δράση και των δύο ουσιών.
• Η χρήση κάνναβης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό. Το νεογνό μπορεί να είναι ελλιποβαρές ή να πάσχει από δυσπλασίες.
• Ο καπνός της κάνναβης περιέχει πολύ περισσότερη πίσσα και καρκινογόνες ουσίες από τον καπνό του απλού τσιγάρου. Αυξάνεται, κατά συνέπεια, ο κίνδυνος εμφάνισης βρογχίτιδας, άλλων πνευμονοπαθειών και καρκίνου του πνεύμονα. Η χρήση κάνναβης μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο προσβολής από λοιμώξεις.
• Όλες οι αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος (καρδιοπάθειες και πνευμονοπάθειες) εντείνονται όταν παράλληλα καπνίζεται τακτικά και κάνναβη.
• Η κάνναβη συχνά λειτουργεί ως εκλυτικός παράγοντας για την εμφάνιση ψυχολογικών ή ψυχιατρικών συμπτωμάτων σε χρήστες με ιστορικό συναισθηματικών προβλημάτων ή ψυχιατρικών διαταραχών ή επιδεινώνει τα συμπτώματα σε συναισθηματικά ή ψυχικά διαταραγμένους ασθενείς.
• Ο χρήστης κάνναβης μπορεί να αναπτύξει ψυχολογική εξάρτηση από την ουσία, η οποία εκδηλώνεται με τη σφοδρή επιθυμία για την επίτευξη των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων από τη χρήση της. Οι ψυχολογικά εξαρτημένοι χρήστες κάνναβης, όταν δεν μπορούν να προμηθευτούν την ουσία, εκδηλώνουν ανησυχία, ευερεθιστότητα και άγχος.
• Η παρατεταμένη χρήση μεγάλων ποσοτήτων κάνναβης σε καθημερινή βάση μπορεί να οδηγήσει σε σωματική εξάρτηση, υπό την έννοια ότι ο χρήστης βιώνει έντονα συμπτώματα στέρησης όταν διακόψει τη χρήση της ουσίας (αϋπνία, άγχος, ευερεθιστότητα, απώλεια όρεξης).
• Συμπερασματικά, η χρήση κάνναβης (για μεγάλα χρονικά διαστήματα, σε μεγάλες δόσεις και σε καθημερινή βάση) εγκυμονεί μια σειρά κινδύνων. Σε κάποιες χώρες η χρήση κάνναβης και η κατοχή μικροποσοτήτων της ουσίας για προσωπική χρήση δεν επισύρει κυρώσεις.

Σε κάποιες χώρες έχει ξεκινήσει σε πειραματική βάση η φαρμακευτική χορήγηση της κάνναβης. Σύμφωνα με μια επισκόπηση των θεραπευτικών ιδιοτήτων της κάνναβης και των παραγώγων της (κανναβινοειδών) που δημοσιεύθηκε το 2001

• Η δραστική ουσία ΤHC είναι ισχυρό αντιεμετικό.
• Πολλοί ασθενείς με σκήρυνση κατά πλάκας ισχυρίζονται ότι ανακουφίζονται με την κάνναβη. Ο ισχυρισμός αυτός επιβεβαιώνεται και από τα ευρήματα δοκιμασιών μικρή κλίμακας με μάρτυρες.
• Η THC είναι ισχυρό αναλγητικό και μπορεί να αξιοποιηθεί για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου νευρικής προέλευσης.
• Η THC είναι ισχυρό διεγερτικό της όρεξης.

Ο συνδυασμός αντιεμετικής, αναλγητικής, αγχολυτικής και αντιπυρετικής δράσης μπορεί να καταστήσει την κάνναβη πολύτιμο φάρμακο για την συμπτωματική ανακούφιση ασθενών που πάσχουν από καρκίνο ή AIDS. Ωστόσο, μένουν ακόμη να προσδιοριστούν οι βέλτιστες δόσεις και η βέλτιστη οδός χορήγησης. Σε ορισμένες παθήσεις, οι ανεπιθύμητες ενέργειες της κάνναβης γίνονται καλύτερα ανεκτές από τις ανεπιθύμητες ενέργειες της συμβατικής φαρμακευτικής αγωγής.

Κοκαϊνη

Η δράση της κοκαϊνης είναι διπλή α) είναι ισχυρό διεγερτικό που επιταχύνει τη λειτουργία του ΚΝΣ και β) είναι αναισθητικό που, όταν λαμβάνεται με εισπνοή από τη μύτη, αναισθητοποιεί τη στοματική και ρινική κοιλότητα. Η κοκαϊνη λαμβάνεται με ενδοφλέβια χορήγηση, καπνίζεται ή εισπνέεται από τη μύτη. Με την ενδοφλέβια χρήση ή το κάπνισμα (με τη μορφή κρακ και freebase) προκαλεί πολύ έντονη απόκριση, η οποία κορυφώνεται μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Μετά τη χρήση, ο χρήστης νιώθει πολύ γρήγορα έντονη ανάγκη να πάρει την επόμενη δόση.

Η ανοχή στη δράση της κοκαϊνης αναπτύσσεται γρήγορα και οδηγεί στη χρήση μεγαλύτερων δόσεων σε συχνότερα διαστήματα, η οποία γενικά έχει αρνητικές συνέπειες. Η κοκαϊνη είναι επικίνδυνη ουσία.

Εάν οι ασθενείς σας έχουν απορίες για την κοκαϊνη, μπορείτε να τους δώσετε τις παρακάτω πληροφορίες σχετικά με την ουσία και τη δράση της.

• Προκαλεί βλάβη στον καρδιακό ιστό και μπορεί να προκαλέσει καρδιακή  ανεπάρκεια και αιφνίδιο θάνατο.
• Επιδρά στα αιμοφόρα αγγεία γιατί αυξάνει πάρα πολύ την αρτηριακή πίεση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Η λήψη υπερβολικής δόσης είναι συχνό φαινόμενο. Ακόμη και σχετικά μικρές ποσότητες της ουσίας μπορεί να επιφέρουν το θάνατο σε ορισμένες κατηγορίες χρηστών από επιληπτικούς σπασμούς, εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδικαή ανεπάρκεια.
• Η ενέσιμη χρήση εγκυμονεί τον κίνδυνο προσβολής από ηπατίτιδα και HIV, λόγω κοινής χρήσης μολυσμένων βελόνων ή λόγω προσμίξεων της ουσίας.
• Οι χρήστες που καπνίζουν κοκαϊνη κινδυνεύουν από σοβαρές βλάβες σε ολόκληρο το αναπνευστικό σύστημα.
• Η μακροχρόνια συχνή χρήση σε μεγάλες δόσεις εξαντλεί τις αντοχές του οργανισμού και οδηγεί σε αϋπνία, απώλεια βάρους, απώλεια όρεξης και παράνοια.
• Η κοκαϊνη μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση στο χρήστη. Η απεξάρτηση από την κοκαϊνη είναι πολύ δύσκολη συγκριτικά με άλλες ουσίες.
• Συμπερασματικά, είναι πολύ δύσκολο να γίνει σχετικά ακίνδυνη χρήση κακαϊνης λόγω του έντονα <<ευχάριστου>> αισθήματος που δημιουργεί και της μεγάλης ανοχής που αναπτύσσει ο χρήστης.
• Σκόπιμο θα ήταν λοιπόν να μην γίνεται τακτική χρήση κοκαϊνης. Σε περιπτώσεις βαριάς κατάχρησης και ή εξάρτησης απαιτείται σωματική αποτοξίνωση και περαιτέρω θεραπεία απεξάρτησης, κατά προτίμηση από ειδικό σε θέματα ουσιοεξαρτήσεων.

Πηγή: (EUCAM) European Untergraduate Curriculum in Addiction Medicine.