Γονείς: Το νόημα της έγκαιρης παρέμβασης

Ο Ανθρώπινος  Κήπος είναι ένα κέντρο πολλαπλής παρέμβασης στον κοινωνικό ιστό.  Μετά από χρόνια εμπειρίας στο χώρο της ψυχικής υγείας, την ατομική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία, κυρίως στο χώρο της Διαταραχής χρήσης ουσιών και εξαρτήσεων, αλλά και γενικότερα, μας έχει διδάξει ότι η παρέμβαση μπορεί να γίνει πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται αφύπνιση και αυτό είναι δυσδιάκριτο από τους ανθρώπους, διότι κινητοποιούνται μόνο μετά από σοβαρή πίεση, όταν τα συμπτώματα είναι πια πολύ εμφανή. Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως από τις δομές απεξάρτησης, απουσιάζουν οι πατεράδες, καθώς τα αιτήματα για βοήθεια τα κάνουν σχεδόν αποκλειστικά οι μητέρες. Αυτό είναι μια ένδειξη για το ότι πολλές οικογένειες δρουν ως μονογονεικές, ή τουλάχιστον μας δείχνει κάποιο έλλειμμα στη παρουσία των δυο γονιών. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά ήδη από το σχολείο, όταν οι δάσκαλοι καλούν τους γονείς για ενημέρωση, όπου η πλειοψηφία των γονιών που παρουσιάζεται, είναι οι μητέρες, ή ακόμα και στις συγκεντρώσεις γονέων και κηδεμόνων όπου η απουσία των μπαμπάδων, είναι ολοφάνερη. Στις περισσότερες συγκεντρώσεις βέβαια, σ αυτή τη περίπτωση, και οι μητέρες δεν δηλώνουν συχνά τη παρουσία τους. Αυτό πολύ πιθανό να είναι μια αδιαφορία,  που σίγουρα θα έχει συνέπειες στην οικογένεια αργότερα.

Σήμερα μια μητέρα με δύο ή τρία παιδιά, απασχολούμενη με τη φροντίδα τους όλη την ημέρα, είναι σίγουρο πως φορτίζεται πολύ συναισθηματικά, βιώνει θυμό και ματαίωση, μοναξιά αλλά και απομάκρυνση από τον σύντροφο. Ο σύντροφος συνήθως, έχει ένα πολύ καλό άλλοθι, αυτό της δουλειάς και θεωρεί πως το καθήκον του τελειώνει εκεί. Αυτό ήδη δημιουργεί δυο ρόλους μέσα στο σπίτι. Αυτόν του θύτη και αυτόν του θύματος, με αποτέλεσμα οι αντιπαλότητες και οι συγκρούσεις αυτών των ρόλων να έχουν τελικά ως αποδέκτες τα ίδια τα παιδιά. Αυτό όμως δεν είναι κάτι που γίνεται αμέσως εμφανές, καθώς πολλοί παράγοντες είναι αυτοί που βοηθούν στο να κρύβουν τα συμπτώματα. Η εκλογίκευση, η έλλειψη επικοινωνίας, ο εφησυχασμός, η αδιαφορία αλλά και η ανωριμότητα είναι που θολώνουν πολλές φορές τη δυνατότητα να δει κανείς εγκαίρως το τι πραγματικά είναι αυτό που συμβαίνει. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουν οι γονείς πως είναι τα πρότυπα των παιδιών τους, είναι οι πρώτοι Σημαντικοί Άλλοι στη ζωή τους. Ο πατέρας που λείπει όλη μέρα δουλεύοντας, για να μη λείψει τίποτα στα παιδιά του, μπορεί να χρειαστεί στη πορεία να δώσει πολλά χρήματα για τις θεραπείες αυτών των παιδιών από διάφορες αναπτυξιακές διαταραχές, παραβατικές και βίαιες συμπεριφορές, αλλά και κάθε είδους εξάρτηση που μπορεί να εμφανιστεί. Βέβαια όλο αυτό είναι πολύ δύσκολο να το κατανοήσει ένας γονιός και να αναθεωρήσει τις αξίες και τον τρόπο ζωής που μέχρι τώρα είχε. Ουσιαστικά χρειάζεται μια νέα στάση ζωής και αντιμετώπισης των πραγμάτων. Αυτό που έχουμε παρατηρήσει στα παιδιά του δημοτικού, είναι έντονες, βίαιες συμπεριφορές, δυσκολία να οριοθετηθούν, έλλειψη συγκέντρωσης, αδιαφορία, φωνάζουν δυνατά χωρίς λόγο, βλέπουν τηλεόραση με τις ώρες χωρίς κανένα άλλο ενδιαφέρον, συμπεριφορές που κατά κάποιο τρόπο αντικατοπτρίζουν αυτό που συμβαίνει στο σπίτι τους, ή αυτό που τους επιτρέπεται, ή αυτό που περνάει μέσα τους άκριτα από την τηλεόραση, η οποία πλέον έχει χάσει όποια ποιότητα, μπορεί κάποτε να είχε. Από την άλλη κάποιο γονείς, πιέζουν τα μικρά παιδιά να βιώσουν τον αρνητικό ανταγωνισμό και τη σύγκριση με τους άλλους φίλους και συμμαθητές, είτε στα μαθήματα, είτε στα αγωνίσματα, ή και στο ντύσιμο ακόμα. Μια πλάγια ματιά στη κοτσίδα του άλλου παιδιού που είναι καλύτερη απ του δικού μας, είναι αρκετή πολλές φορές για να γράψει στο μυαλό του παιδιού μας.

Αυτό που χρειάζονται οι γονείς και κατ επέκταση τα παιδιά, είναι να νοηματοδοτηθεί η ζωή τους, να φιλοσοφήσουν, να αναρωτηθούν, να πονέσουν, να ματαιωθούν, να νιώσουν τα όρια, να μάθουν το νόημα της αρρώστιας και του θανάτου, αλλά και της έλλειψης. Να μάθουν να μπαίνουν στη θέση αυτών που πονούν και αυτών που πεινούν, να αναπτύξουν φρόνημα και πνευματικές αρχές. Αντ αυτού συναντάμε παιδιά του δημοτικού να βρίζουν και να χτυπούν παιδιά από άλλες χώρες, παιδιά ρατσιστές δηλαδή που βγαίνοντας από ένα σπίτι γεμάτο ένταση και θυμό δεν μπορούν να τον διαχειριστούν, όπως δεν μπορούν και γονείς να διαχειριστούν τον δικό τους. Προσδοκίες από τους εαυτούς μας και από τα παιδιά μας, δημιουργούν απογοητεύσεις. Ο Χόρχε Μπουκάι, αναφέρει « το δηλητήριο ονομάζεται συγκρίσεις, η δηλητηρίαση ονομάζεται διακρίσεις, η ασθένεια λέγεται ανταγωνισμός και η έξη λέγεται εμμονή να κερδίζω.» (Από την άγνοια στη σοφία). Έχουμε δει επίσης πως η στάση και η συμπεριφορά των γονιών με το αλκοόλ στο σπίτι, έχει φέρει τα παιδιά τους αντιμέτωπα με τον χειρότερο εφιάλτη, καθώς δεν υπάρχει καθόλου παιδεία πάνω σε αυτό το ζήτημα. Πατεράδες που δεν λείπει ποτέ το αλκοόλ από το μεσημεριανό τραπέζι, και κάθε δραστηριότητα συνοδεύεται από αυτό, με έναν τρόπο είναι σαν να στέλνουν το μήνυμα πως είναι επιτρεπτό, αφού η μαμά και ο μπαμπάς το κάνουν. Αλλά και χρήση βίας, είτε λεκτικής, είτε σωματικής που κάποιος γονιός την αποσιωπά και μοιάζει να την αποδέχεται, αφήνοντας το παιδί απροστάτευτο, και έκθετο να πορευτεί σε έναν δρόμο στρωμένο από διπλά μηνύματα και από διαστρεβλωμένες αλήθειες που αφορούν σε θεμελιώδη ζητήματα της εποχής μας.

Κάθε εποχή, έχει τα δικά της προστάγματα, του δικούς της κινδύνους και τα δικά της σκοτεινά μονοπάτια, τις δικές της προκλήσεις που χρειάζεται να τις δεχτούμε και να μην χάσουμε ούτε λεπτό, τόσο εμείς, όσο και τα παιδιά μας, φτάνει να έχουμε την προθυμία και ανοιχτό μυαλό για να αναθεωρήσουμε τη στάση μας. Η ζωή έχει να προσφέρει πολλά, δύσκολα και καλά και η απελπισία δεν βοηθά να βαδίσουμε σ αυτό το δρόμο. Υπάρχουν επιλογές, υπάρχει γνώση, υπάρχει βοήθεια, υπάρχουν δομές, απλά ζητήστε το, ονοματείστε το πρόβλημα και ζητήστε βοήθεια, ώστε να μοιραστείτε.